Akıllı telefonunuz telefonlarınızı dinliyor, kullandığınız anahtar kelimelere göre size reklam gösteriyorsa? Sizin “kapalı” olduğunu sandığınız Siri aslında arka planda açıksa, siz leb demeden size Çorum’un navigasyon haritasını çizebilecek donanıma gelmeyi hedefliyorsa?
Son aylarda bir şehir efsanesidir gidiyor.
Akıllı telefon kullanıcılarının maruz kaldığı, hatta şaşkınlıkla karşıladığı bir deneyim dengemizi allak bullak etti. Hikaye şu: Bir arkadaş grubunda, sohbet sırasında ya da bir arkadaşınızla telefonda konuşurken bir konudan bahsediyorsunuz. Öyle ki bu konu daha önce hiçbir şekilde Google’dan aramadığınız, araştırmadığınız hatta aramayı dahi düşünmediğiniz bir konu. Örneğin “kuzenim bu yaz tatilinde Barcelona’ya gitti, inanılmaz eğlenmiş, döndüğünden beri anlata anlata bitiremedi” diyorsunuz. Demiş bulunuyorsunuz. Çok geçmeden (çoğu zaman birkaç dakika içinde) Barcelona ile ilgili bir tanıtım argümanı sizi buluveriyor. Ya Facebook’ta bir reklam olarak karşınıza çıkıyor, ya Google ADS olarak ya da tavsiye edilen bir haber olarak. (sms alanlar olmuş benzer konularda) Bizzat benim de, üstelik birkaç başıma gelen, açıklanamayan bir durum bu.
Önceleri mutlaka bir iz bırakmış olabileceğinizi düşünüyorsunuz. “Google’da aradım herhalde ama hatırlayamıyorum” diyebilirsiniz. Hatta Google’ın algoritması o kadar gelişti ki artık benim kurban bayramında araba kiralamak için kiralık araç sitelerinde gezdiğimi tespit eden Google, “Kurban bayramı-> bayram tatili -> bayramda danaya girmek -> dananın babası boğa ->boğa=İspanya ->”Bayram tatilinde Barcelona” zincirinde bir ilişkilendirme ile bana bu reklamı gösterdi şeklinde gayet iyimser bir algoritma geliştirmiş, cnm bnm” şeklinde düşünebilirsiniz. Evet Google arama algoritmasını çok geniş ilişki ağlarını kapsayacak şekilde geliştirmeye devam ediyor. Ancak konu bu kadar iyimser bir şekilde çözüme kavuşturulamayacak kadar ciddi bence…
Bildiğiniz gibi akıllı telefonlar artık yapay zeka ile donatılıyor. Apple iOS yüklü cihazlarda Siri, Google Android yüklü cihazlarda Google Now ve Microsoft Windows yüklü cihazlarda Cortana standart geliyor. Android tabanlı cihazlarda oldukça yaygın kullanılan Robin ise Siri’nin en büyük rakibi olarak gösteriliyor. Tüm bu yapay zeka uygulamaların her ne kadar sizin açıp kapatabileceğiniz birer düğmesi olsa da kapalıyken bile arka planda çalışabilme kapasitelerini görmezden gelemeyiz.
Bu uygulamaların her türlü sorunuza karşılık sizi memnun edebilecek datayı sunabilmeleri için bir arama motorundan besleniyor olmaları gerek. Yani siz Siri’ye “Beşiktaş’ın maçı n’oldu” diye soracaksanız, Siri’nin gidip aynı soruyu Google’a, Yahoo’ya, Bing’e ya da Yandex’e sorması çok doğal değil mi?
Asistan uygulamalarımızın off konumdayken dahi cihazın mikrofonunu ve kamerasını kullanabilme yetenekleri var. Snowden’ı izleyenler kişisel elektronik cihazlarımızın tespit ettiği anahtar kelimeler ile uyanan algoritmayı hatırlayacaklardır. Bazı anahtar kelimeler sizin rızanız olsa da olmasa da “güvenlik” gerekçesi ile bir takım merkezlere ses ve görüntü datası iletebiliyor. Her ne kadar hükümetler bunu doğrulamasa da etrafımda pek çok arkadaşım bilgisayarlarının kameralarını siyah bantlarla kapatmış olduğunu gözlemliyorum. (bunlardan biri de benim)
Sizin “kapalı” olduğunu sandığınız Siri aslında arka planda açıksa, sizi dinliyorsa, sizi daha yakından tanımak istiyorsa? Siz leb demeden size Çorum’un navigasyon haritasını çizebilecek donanıma gelmeyi hedefliyorsa?
Apple, Google, Microsoft gibi dev şirketler big datayı yorumlayabilmek için kıran kırana rekabet içindeyken aynı zamanda birbirinden bağımsız geliştirdikleri teknolojiler kendi aralarında bir ahenk oluşturuyorsa?
George Orwell’ın o unutulmaz hikayesi gerçek olmuşsa? Büyük birader bizi izliyorsa?..
Bu hafta ben bu yazıyı neresinden tutup nasıl anlatacağımı ve nasıl ilişkilendireceğimi planlarken 2 gün önce bilişim dünyası bomba gibi bir haberle çalkalandı. Facebook, geliştirdiği yapay zekaya sahip iki robotun fişini çekti. Robotlar kendi aralarında özel bir dil geliştirmişler, ve sadece kendilerinin hakim olduğu bu dilde konuşmaya başlamışlar… Wachowski kardeşlerin Matrix ile dikkat çektikleri konu da bu değil miydi?
What is Matrix?
Kaynak: Murat Canbaz